Poznaj najczęstsze przyczyny osuwania się skarp

Inwestycje budowlane mogą być prowadzone w różnych miejscach. Dość często są to skarpy, zbocza i nasypy. W takiej sytuacji najważniejsze jest zachowanie stabilności podłoża, ponieważ łatwo może tam dojść do powstania osuwisk, które mogłyby zagrozić zarówno samej budowie, jak i bezpośredniemu otoczeniu. Ocena ryzyka osunięcia się ziemi będzie zatem kluczowym elementem przesądzającym o technicznych możliwościach przeprowadzenia prac, a także kosztach i sposobach wykonania zabezpieczeń. Poznaj najczęstsze przyczyny osuwania się skarp.

Ukształtowanie terenu a powstawanie osuwisk

Ukształtowanie terenu to jeden z najważniejszych czynników, który ma bezpośredni związek z powstawaniem osuwisk. Istotne jest przede wszystkim nadmierne pochylenie gruntu w stosunku do budowy geologicznej skarpy, a także układ poszczególnych warstw oraz właściwości mechaniczne materiału, z jakiego są złożone. Duże znaczenie mogą mieć także nieciągłości wynikające zarówno z obecności różnych nietrwałych struktur, jak i z ich niekorzystnego rozkładu. Oprócz tego bardzo ważne są kwestie związane z podniesionym poziomem wód gruntowych, zwiększonym ciśnieniem hydrostatycznym, gwałtownymi zmianami temperatury powodującymi przemarzanie i powstawanie wysadzin czy związane z wysoką temperaturą przesuszanie podłoża. Znaczenie może mieć również działanie chemikaliów, aktywność zwierząt i oddziaływanie korzeni roślin. Ostatnim, choć równie poważnym zagrożeniem jest także działalność człowieka.

Istnieją także różne rodzaje czynników, które mają wpływ na spoistość gruntu wynikającą z sił kohezji oraz tarcia powstającego w wyniku nacisku masy ziemi. Należą do nich:

• czynniki statyczne - związane m.in. ze zwiększeniem obciążenia terenu,
• czynniki dynamiczne - są to czynniki sztuczne, np. wibracje wywoływane przez przebiegającą w pobliżu drogę czy prace budowlane,
• czynniki naturalne - należy do nich aktywność sejsmiczna, nasilenie działania wód powierzchniowych lub opady zwiększające ciężar gruntu.

Dlaczego na skarpach dochodzi do utraty stabilności gruntu?

Utrata stabilności gruntu skarpy wiąże się przede wszystkim z utworzeniem się osuwiska. Charakteryzuje się ono głównie tym, że ma gwałtowny przebieg oraz obejmuje znaczny obszar, a przemieszczająca się masa gruntu zachowuje częściową spójność. Z tego powodu tak duże znaczenie ma właściwe zabezpieczanie skarp.

Najczęstszą przyczyną powstawania osuwisk jest przemieszczanie się dużej ilości ziemi w związku z powstaniem poślizgu pomiędzy warstwami gruntu skośnie do nich lub poprzecznie, a także w obrębie jednej z nich. W czasie powstawania osuwiska przemieszczająca się masa gruntu kształtuje się w podłużną strukturę, która porusza się w powstałej rynnie osuwiskowej, zaś czołem osuwiska jest jęzor powstający z przemieszanego materiału. W miejscu poślizgu powstaje skarpa główna, choć w miejscach, gdzie podłoże traci spoistość mogą się także formować skarpy wtórne.

Osuwisko jest dużym zagrożeniem dla skarp, a tym samym dla powstających w ich pobliżu inwestycji i okolicznej infrastruktury. Z tego powodu warto znać przyczyny osuwania się skarp i wiedzieć, jak im zapobiegać.